A Touch of Zen (1971)

Reacties

"A Touch of Zen" geldt als het meesterwerk van King Hu en het was de allereerste film in het Chinees die een prijs won op het Filmfestival van Cannes. Voordat ik deze zag had ik pas 2 films van King Hu gezien, namelijk "Come Drink with Me" en "Raining in the Mountain", die ik beide een 7 gaf. Bovenstaande film is echter nog beter dan die andere en heeft een prachtig, voor die tijd behoorlijk vooruitstrevend verhaal met meerdere lagen, schitterende beelden en decors, sterk acteerwerk van vooral Shih Chun (Yu) en Hsu Feng (Yang) en bijzonder origineel gefilmde actiescènes. De oosterse actiesterren Jackie Chan en Sammo Hung (destijds tieners) zijn naar verluidt kort in deze film te zien, maar dat is me niet opgevallen. Het is erg knap dat de film nu, 50 jaar later, niet gedateerd aandoet. Dit komt denk ik vooral door de innovatieve camerastandpunten, vooruitstrevende montage, voor die tijd zeer kleurrijke beelden en zeker door het verhaal, dat hoewel het in de basis vrij eenvoudig is zich blijft ontwikkelen. Hierdoor voelt de film nooit te lang aan, ondanks de speelduur van 3 uur.

De film is gebaseerd op Liaozhai Zhiyi (vreemde verhalen uit een Chinese studio) van Pu Songling uit het begin van de 18e eeuw, een collectie romantische spookverhalen waaruit ook films als "A Chinese Ghost Story" en "Painted Skin" hun inspiratie haalden. Hoofdpersonage Yu is een intelligente student van rond de 30 zonder ambitie. Hoewel zijn moeder er meerdere malen bij hem op aandringt om carrière te maken en een gezin te stichten is hij tevreden met zijn werk als tekenaar. Heel bijzonder is dat hoewel hij in verschillende gevechten belandt hijzelf altijd toeschouwer is en nooit meevecht. Ik kan me niet herinneren dat ik ooit een kungfufilm of zelfs maar een standaard actiefim heb gezien waarin het hoofdpersonage zo passief was en dit personage wordt door de regisseur voornamelijk gebruikt om de kijker het verhaal te laten zien vanuit het gezichtspunt van een gewone burger in plaats vanuit het standpunt van de gebruikelijke held. Door zijn relatie met Yang wordt hij toch steeds meer in het verhaal betrokken. Het nachtelijk gevecht tegen een overmacht in een verlaten fort waar het zou spoken is geloofwaardig opgezet, omdat de kleine groep verdedigers optimaal gebruik maakt van de onoverzichtelijke en dicht begroeide ruïne. Bovendien worden de bijgelovige soldaten extra bang gemaakt met spookachtige effecten en verschijningen. Het onverwachte en bijzonder spirituele einde is schitterend gemaakt. De filmtitel maakt hier zijn woorden waar als een zen-boeddhistische priester die de protagonisten meermaals te hulp schiet zijn aardse leven ontstijgt.

Het is jammer dat "A Touch of Zen" heden ten dage een bijna vergeten film is, want het is een zeer invloedrijke film gebleken. Veel bekende films zijn schatplichtig aan dit meesterwerk. Voor filmliefhebbers is dat een extra reden om deze film eens te bekijken. Overigens is King Hu zelf ook duidelijk beïnvloed door andere filmmakers en met name het werk van Sergio Leone en Akira Kurosawa. Dit is de favoriete martial arts-film van de Taiwanese filmmaker Ang Lee: zo komt het bekende "lopen" over de bomen in "Crouching Tiger, Hidden Dragon" uit deze film, wat nog bewonderenswaardiger is als je bedenkt dat King Hu deze effecten zonder kabels en computereffecten bereikte. De vechtscènes hebben zelfs George Lucas geïnspireerd: hij gebruikte de qinggong-stijl van protagonisten Yang en generaal Shi als vechtstijl van de Jedi. Het lichtzwaardgevecht in het brandende woud tussen Rey en Kylo Ren in "Star Wars: The Force Awakens" is net als het zwaardgevecht in het bamboewoud in "House of Flying Daggers" duidelijk geïnspireerd op het gelijksoortige zwaardgevecht in "A Touch of Zen". Ook vechtscènes in "Hero", "The Matrix", "Kill Bill" en "The Assassin" lijken door deze grensverleggende film te zijn beïnvloed.