Robots

Robots zijn elektromechanische machines die min of meer zelfstandig arbeid kunnen verrichten. Het woord robot is bedacht door de Tsjechische schrijver Karel Capek in zijn toneelstuk R.U.R. (Rossums Universele Robots) uit 1920 en is afgeleid van het Slowaakse woord voor werk: robota. Heden zijn wereldwijd op vele uiteenlopende terreinen miljoenen robots in gebruik. Bekende toepassingsgebieden zijn de auto-industrie, medische sector, transportsector, ruimtevaart, huishoudelijke apparatuur en speelgoed. Robots met een mensachtige vorm worden humanoïde robots genoemd. Bekende reeds bestaande humanoïde robots zijn de Japanse ASIMO van Honda en de Koreaanse EveR-1 en -2. De vrouwelijke EveR-robots zijn nauwelijks van mensen te onderscheiden en dergelijke robots worden ook wel androïden genoemd. Bovenstaande robots zijn allemaal volledig kunstmatige machines. Als mechanische onderdelen met biologisch weefsel worden gecombineerd spreekt men van cyborgs, een samentrekking van cybernetisch organisme. Robotachtige machines die niet zelfstandig kunnen handelen worden mecha genoemd. Voorbeelden hiervan zijn onder andere de looptanks uit Star Wars en de gevechtspakken uit Mobile Suit Gundam.

Capek schreef als eerste over robots zoals wij die nu kennen, maar voor die tijd kwamen in de literatuur ook al kunstwezens voor, waarvan de golem, marionetten en het monster van Frankenstein bekende voorbeelden zijn. In de jaren 40 bedacht sciencefiction-auteur Isaac Asimov de drie wetten van de robotica:

1e wet: Een robot mag een mens geen letsel toebrengen of door niet te handelen toestaan dat een mens letsel oploopt.

2e wet: Een robot moet de bevelen uitvoeren die hem door mensen gegeven worden, behalve als die opdrachten in strijd zijn met de eerste wet.

3e wet: Een robot moet zijn eigen bestaan beschermen, voor zover die bescherming niet in strijd is met de eerste of tweede wet.

Al heel vroeg in de filmgeschiedenis werden films met robots gemaakt. De waarschijnlijk verloren gegane korte film Gugusse et l`automate uit 1897 van Georges Méliès toonde al een mechanische man en ook in de Russische sciencefictionfilm Aelita uit 1924 komen robots voor. De bekendste vroege robotfilm is ongetwijfeld Metropolis uit 1927, waarin Brigitte Helm de Maschinenmensch Maria speelt. Een andere bekende robot uit het zwartwit-tijdperk is de onverwoestbare Gort uit The Day The Earth Stood Still (1951).

Robby the Robot uit Forbidden Planet (1953) is waarschijnlijk de eerste robot in een kleurenfilm. In Silent Running (1971) komen de reparatierobotjes Huey, Dewey en Louie voor, genoemd naar de originele Amerikaanse namen van Donald Ducks neefjes Kwik, Kwek en Kwak. In de film Westworld (1973) kunnen bezoekers zich in het pretpark Delos vermaken met mensachtige robots uit drie tijdvakken, de Romeinse tijd (RomanWorld), de middeleeuwen (MedievalWorld) en het wilde westen (WestWorld). In Star Wars komen twee van de bekendste robots uit de filmgeschiedenis voor: R2-D2 en C-3PO. Gedenkwaardige en opmerkelijke robots zijn verder de Cylons uit Battlestar Galactica, Maximilian uit The Black Hole, Hector uit Saturn 3, Marvin uit The Hitch Hikers Guide to the Galaxy, de replicanten uit Blade Runner, de T-800, T-1000 en T-X uit The Terminator-reeks, Johnny 5 uit Short Circuit, Eve VIII uit Eve of Destruction, Data uit Star Trek, Optimus Prime uit The Transformers, Stell Barr uit Oblivion, de Fembots uit Austin Powers, AMEE uit Red Planet, Majoor Motoko Kusanagi uit Ghost in the Shell en WALL-E uit de gelijknamige film.

Hieronder volgt een lijst van bekende robotfilms. Voor het overzicht wordt bij filmreeksen als RoboCop, Star Wars of Terminator enkel de eerste film vermeld. Als robots pas later in de reeks voorkomen wordt de film waarin robots voor het eerst voorkomen vermeld.