Hooligans

Hooliganisme ofwel geweld bij sportwedstrijden is van alle tijden. In het Romeinse Rijk waren de wagenrennen de populairste sport. In het Circus Maximus, de grootste renbaan van Rome, konden tot 180.000 toeschouwers de races bekijken (sommige bronnen spreken zelfs van 250.000 toeschouwers). De strijdende teams waren verdeeld in twee tot vier groepen met de kleuren rood, wit, blauw en groen. De supporters droegen de kleuren van hun favoriete team, net zoals heden voetbalsupporters doen. De rivaliteit tussen de verschillende facties leidden regelmatig tot ongeregeldheden en zelfs tot grootschalige stadsgevechten.

In 's werelds populairste sport voetbal komt supportersgeweld al sinds lange tijd voor. Eind 19e en begin 20e eeuw was er in Engeland, de bakermat van het moderne voetbal, al sprake van gevechten buiten het veld. In 1886 gingen fans van Preston North End FC en Queen's Park Rangers met elkaar op de vuist in een treinstation, de eerste vermelding van een gevecht tussen supportersgroepen buiten het stadion. Daarna bleef het tot na de twee wereldoorlogen relatief rustig. In de jaren 50 kwam het supportersgeweld in Zuid-Amerika op, en de berichtgeving daarover in Europa zorgde ervoor dat het ook hier weer de kop op stak. In de jaren 60 nam het aantal incidenten in Engeland enorm toe tot aan het trieste dieptepunt in 1985. Op 29 mei van dat jaar vond in Brussel het Heizeldrama plaats. Voor het begin van de Europacup 1-finale tussen het Liverpool en Juventus braken rellen uit, toen supporters van Liverpool een neutraal vak bestormden dat voornamelijk met supporters van Juventus was gevuld. Daarbij kwamen 39 mensen om het leven en vielen 400 gewonden. De Britse voetbalbond en clubs besloten daarop om alle Engelse clubs voor vijf jaar uit te sluiten van de Europese competities, wat later door de UEFA werd bekrachtigd. Liverpool werd nog een extra jaar uitgesloten van Europees voetbal. Het Heizelstadion werd verbouwd en omgedoopt tot het Koning Boudewijnstadion.

De term hooligan is eind 19e eeuw in Engeland ontstaan. In die tijd werd met het woord het gewelddadige optreden van straatbendes aangeduid, maar met de opkomst van het Engelse voetbalvandalisme in de jaren 50 kreeg het woord hooligan de huidige betekenis van gewelddadige (voetbal-)supporter. Hooligangroepen bestaan meestal uit een relatief kleine harde kern en een grotere groep meelopers. De harde kern bestaat veelal uit jonge mannen tot 35 jaar en met name de jonge leden hiervan zijn in het dagelijks leven ook vaak gewelddadig. In de hooligancultuur staat de kick van het geweld centraal. Individuele hooligans zijn op zoek naar sensatie en prestige, maar in de groep is ook vriendschap en solidariteit heel belangrijk. Door strenge toegangscontrole en stadionverboden verplaatst de strijd zich tegenwoordig vaak van het stadion naar de binnenstad of een afgesproken plek buiten de stad.