Frankenstein, or the Modern Prometheus is een Gothic Horror-roman, in 1818 geschreven door de Engelse schrijfster Mary Shelley. Het verhaal werd in eerste instantie uitgegeven zonder de naam van de schrijfster te vermelden, waardoor algemeen werd aangenomen dat het door een man was geschreven. In 1831 werd het werk opnieuw uitgebracht met de vermelding van haar naam. Het boek wordt vaak gezien als een van de eerste sciencefictionwerken en gaat over onderzoeker Victor Frankenstein, die een manier ontdekt om levenloos materiaal tot leven te brengen. Met deze vinding tracht hij een vriend en metgezel te scheppen, waarvoor hij materiaal afkomstig van lijken gebruikt. Hij brengt zijn schepsel tot leven maar is ontzet door diens aanblik. Hoewel het wezen niet onvriendelijk is ontvlucht Victor in paniek zijn laboratorium en het schepsel verdwijnt. Alleen gelaten, verward en bang zwerft het wezen door de bossen. De eerste mens waarmee hij durft te praten is een oude blinde man. Deze kan het afstotelijke wezen niet zien en ze raken met elkaar aan de praat. Als de familie van de man arriveert wordt het wezen weggejaagd. Na een volgende vijandige ontmoeting met mensen verandert het wezen in een kwaadaardig monster en zweert het dat het zich zal wreken op zijn maker.

De eerste Frankenstein-film was het door de New Yorkse Edison-filmstudio gemaakte Frankenstein (1910). In 1911 verscheen de roman Alraune van de Duitse schrijver Hanns Heinz Ewers. Hij combineerde het Frankenstein-verhaal met mythen over de alruin-wortel. Het verhaal gaat over een professor die met behulp van kunstmatige inseminatie een zielloos vrouwelijk wezen creëert dat uiteindelijk wraak neemt op haar maker. De eerste Alraune-film was een Hongaarse film uit 1918 die waarschijnlijk verloren is gegaan. Datzelfde jaar verscheen de Duitse film Alraune. In 1921 werd de Italiaanse Frankenstein-film Il mostro di Frankenstein uitgebracht en in 1928 en 1930 verschenen twee Alraune-films met Brigitte Helm in de hoofdrol. De bekendste verfilming is ongetwijfeld Frankenstein (1931), met Boris Karloff als het monster.

In 1957 bracht de Britse Hammer-filmstudio de film The Curse of Frankenstein uit, met Peter Cushing als baron Frankenstein en Christopher Lee als het monster. Dit was de eerste Frankenstein-film in kleur. Tussen 1957 en 1974 zou Hammer in totaal zeven Frankenstein-films maken. De meeste Frankenstein-films zijn standaard-griezelfilms, maar het Zweeds-Ierse Victor Frankenstein (1977) en Kenneth Branagh's Mary Shelley's Frankenstein (1994) zijn twee verfilmingen die behoorlijk getrouw aan het boek van Mary Shelley blijven. In 1985 verscheen The Bride, met Sting als Charles Frankenstein, die voor het monster een vriendin maakt, Eva genaamd (gespeeld door Jennifer Beals). Opmerkelijke Frankenstein-filmtitels zijn onder meer de horror-western cross-over Jesse James Meets Frankenstein's Daughter (1966), Andy Warhols's Flesh for Frankenstein (1973), de blaxploitationfilm Blackenstein (1973), Mel Brooks' Young Frankenstein (1974), de musical The Rocky Horror Picture Show (1975), Frankenhooker (1990) en Roger Corman's Frankenstein Unbound (1990), met Raul Julia als Frankenstein, John Hurt als een collega-onderzoeker, Nick Brimble als het monster, Bridget Fonda als Mary Shelley en Michael Hutchence, de lead-zanger van INXS, als Percy Shelley.